Προϊστορικοί Χρόνοι (3η – 2η χιλιετίες π.Χ.)

Η συνεχής κατοίκηση από τα μινωικά χρόνια έως σήμερα βεβαιώνει τη σημασία της πόλης μέσα από τους αιώνες, αλλά δημιουργεί και τα μεγαλύτερα προβλήματα για την ανασκαφική διερεύνηση των παλαιότερων περιόδων.

Άποψη της ελληνοσουηδικής ανασκαφής στην πλατεία Αγίας Αικατερίνης στο λόφο Καστέλι. Τμήμα κτιρίου του 1450 Π.Χ.

Οι συνεχιζόμενες ανασκαφές από τον Έφορο Αρχαιοτήτων Γιάννη Τζεδάκι και το Σουηδικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο επάνω στο λόφο Καστέλι (τη βενετσιάνικη ακρόπολη και για πέντε περίπου χιλιετίες επίκεντρο του οικισμού), καθώς και αυτές της ΚΕ’ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων σε διάφορα σημεία της παλιάς και της νέας πόλης, αποκαλύπτουν την ύπαρξη και τη σημασία της Κυδωνιάς ήδη από τα τέλη της νεολιθικής εποχής (3000-2800 π.Χ.).

Η ύπαρξη κυρίως στο χώρο του Καστελιού των θεμελιωμένων σε μεγάλο βάθος, πολυώροφων κτισμάτων της Βενετοκρατίας και της Τουρκοκρατίας, περιορίζουν σημαντικά τις δυνατότητες της ανασκαφικής έρευνας, η οποία ωστόσο δεν παύει να δίνει πολύτιμα στοιχεία, όπου είναι δυνατή.

Πήλινη πινακίδα με Γραμμική Α’ γραφή από το λόφο Καστέλι στην πόλη των Χανίων (περ. 1450 π.Χ.).

Η Κυδωνιά αναφέρεται συχνά από την εποχή του Ομήρου ως μία από τις σπουδαιότερες πόλεις της Κρήτης, ενώ οι Κύδωνες θεωρούνται ως προελληνικό φύλο. Αρκετές θεωρίες έχουν υποστηριχθεί γύρω από την καταγωγή τους. Οι αρχαίοι συγγραφείς θεωρούν την Κυδωνιά «μητέρα» των άλλων κρητικών πόλεων.

Κατά τη μυθολογία ιδρυτής της είναι ο Κύδων, γιος του Μίνωα και της νύμφης Ακακκαλίδος.

Ο γεωγράφος Στράβων αναφέρει ότι ο Μίνωας χώρισε την Κρήτη σε τρία μέρη, ορίζοντας ως κυρίαρχες πόλεις τη Γόρτυνα, την Κνωσό και την Κυδωνιά. Η αναφορά στον Όμηρο ότι οι Κύδωνες κατοικούσαν κοντά στον Ιάρδανο ποταμό, προκάλεσε σύγχυση ως προς την ακριβή θέση της πόλης με αποτέλεσμα να διατυπωθούν διάφορες απόψεις.

Πήλινο σφράγισμα από το λόφο Καστέλι στην πόλη των Χανίων. Εικονίζεται μινωικό ανάκτορο ή πόλη και ο προστάτης θεός ή άρχοντας (λεπτομέρεια)

Σήμερα είναι αποδεκτό από τους ερευνητές ότι η Κυδωνιά βρισκόταν πάντα στον ίδιο χώρο με τη σημερινή πόλη των Χανίων, γεγονός που επιβεβαιώνεται διαρκώς από σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα.

Πηγή: Μιχάλης Ανδριανάκης, «Η ΠΑΛΙΑ ΠΟΛΗ ΤΩΝ ΧΑΝΙΩΝ» (Εκδόσεις ΑΔΑΜ Editions).
Όλες οι φωτογραφίες και τα κείμενα αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία του συγγραφέα και απαγορεύεται η οποιαδήποτε αντιγραφή τους ή αναδημοσίευση τους χωρίς την έγγραφη συγκατάθεση του.

Τμήμα ασβεστολιθικής ζωφόρου από την πόλη των Χανίων. Εικονίζει επίθεση ιππέων σε ιερό (αρχές 7ου αιώνα π.Χ.).